بررسی نقش افزایش حلالیت فسفر بر کیفیت بذرهای تولیدی سیاهدانه (nigella sativa l.)

به منظور بررسینقشتغذیهفسفرگیاهمادریبرکیفیتبذرهایتولیدیسیاهدانه (nigella sativa l.) در خاک آهکی، سه آزمایش در سال های 1391 و 1392 در گلخانه تحقیقاتیدانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. آزمایش های اول و دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 21 تیمار طراحی شد. هفت تیمار شاهد، ورمی کمپوست، گوگرد، ورمی کمپوست+ گوگرد، ورمی کمپوست+ باکتری تیوباسیلوس، گوگرد+ باکتری تیوباسیلوس و ورمی کمپوست+ گوگرد+ باکتری تیوباسیلوس و سه سطح کاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار از منبع دی فسفات آمونیوم) به ترتیب عامل اول و دوم بودند. آزمایش اول شامل یک دوره 63 روزه به منظور اعمال اکسیداسیون بیولوژیک گوگرد بود و در پایان این دوره، کشت بذرهای سیاهدانه انجام گرفت. پس از تعیین درصد سبز شدن در آزمایش دوم، آزمایش سوم اجرا شد. در آزمایش سوم، اعمال پرایمینگ (آب مقطر، محلول 500 میلی مولار فسفات دی هیدروژن پتاسیم و عدم پرایمینگ) در تیمارهای با درصد سبز شدن کمتر از 60%، همراه با تیمار شاهد (تیماری که در آزمایش دوم از بیشترین درصد سبز شدن برخوردار بود) به عنوان تیمارهای آزمایش در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج آزمایش های اول و دوم، کاربرد ورمی‏کمپوست+ باکتری تیوباسیلوس و نیز ورمی کمپوست+ گوگرد+ باکتری تیوباسیلوس اثرمعنی داری در بهبود وزن دانه در بوته و شاخص های کیفی بذر مانند درصد سبز شدن و بنیه بذر داشتند. همبستگی مثبت و معنی داری بین شاخص های کیفی بذر سیاهدانه با مقدار فسفر قابل جذب در خاک و فسفر بوته مادری مشاهده شد. در آزمایش سوم نیز تیمار پرایمینگ با محلول 500 میلی مولار فسفات دی هیدروژن پتاسیم منجر به افزایش معنی دار درصد و کاهش متوسط زمان سبز شدن بذرها شد.